Σοκολάτα – Κακάο – Καφελλήνιον – Cafellinion – Κεφελήνιον – Cafelinion

Η ιστορία ενός καρπού 4.000 ετών

Το κακάο είναι ο ξηρός και μερικώς ζυμωμένος λιπαρός σπόρος του κακαόδεντρου από το οποίο γίνεται η σοκολάτα. Η επιστημονική ονομάσια του δέντρου είναι Theobroma cacao^[1] , το όνομα του το συναντάμε σαν cocoa (/ˈkoʊ.koʊ/), and cacao (/kəˈkaʊ/), ισπανικής προέλευσης που με την σειρά τους προέρχονται από τους Nahuatl και την λέξη cacahuatl.^[3]^[4] και μεταφράζονται ως θεός και βρώση, δηλαδή το “φαγητό των θεών”. Οι Αζτέκοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους σπόρους του κακάο στη διατροφή τους και για να κατασκευάσουν σοκολάτα. Λάτρευαν το δέντρο του κακάο και το θεωρούσαν ως πηγή δύναμης και πλούτου. Μάλιστα χρησιμοποιούσαν τους σπόρους του κακάο σαν μια μορφή νομίσματος.

Το κακαόδεντρο φύεται στις αμαζονικές πεδιάδες και πρωτοκαλλιεργήθηκε από τους Ολμέκους και τους Mocayas (Μεξικό και Κεντρική Αμερική). Πριν από 4.000 χρόνια τον κατανάλωναν όλοι οι προ-Κολομβιανοί πολιτισμοί του Yucatán, μεταξύ αυτών και οι Mayans, με πολλές αρχαιολογικές ενδείξεις να οδηγούν στην χρήση του μέχρι και τους Ολμέκους. Πλέον φύεται άγριο στους πρόποδες των Άνδεων, στις πεδιάδες γύρω από τον Αμαζόνιο και τον Ορινόκο στης νοτίου Αμερικής, στην Κολομβία και την Βενεζουέλα.

Ποκιλίες

Υπάρχουν τρεις κύριες ποκιλίες του κακαόδεντρου είναι οι, Forastero, Criollo και Trinitario. Η πρώτη είναι και εκείνη που ευρέως καλλιεργείται και χρησιμοποιείται για την παρασκευή της σκόνης κακάο σε ποσοστό 80-90% της παγκόσμιας παραγωγης. Οι καρποί κακάου της ποικιλίας Criollo είναι ιδιέταιρα σπάνιοι και θεωρούνται πολύ ιδιαίτεροι μιας και προσφέρονται σαν ακριβό ντελικατέσεν.^[14]^[15]

Πηγή : Tamorlan [CC BY 3.0], Wikimedia Commons

Συχνά πωλείται ως σκόνη κακάο, μια ξηρή σκόνη που γίνεται με την άλεση των σπόρων κακάο και την αφαίρεση του βούτυρου κακάο από τα σκούρα καφέ , πικρά στερεά κομμάτια. Το ίδιο το κακάο έχει μια εξαιρετικά πικρή γεύση. Υπάρχει άφθονο κακάο στην τροπική Αφρική. Αυτό συλλέγεται και στέλνεται σε άλλες χώρες για να το επεξεργαστούν.

Το κακάο φαίνεται να είναι αφέψημα με ευεργετικές συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου. Σημαντικός αριθμός επιστημονικών μελετών παρουσιάζουν το κακάο να περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις φλαβονοειδών και προκυανιδινών, συστατικά που έχουν αντιοξειδωτική δράση, παρεμποδίζοντας την οξειδωτική δράση των ελεύθερων ριζών και προστατεύουν έτσι από τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες και τη γήρανση. Ωστόσο έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζει δυσμενώς τη λειτουργία του ήπατος.

Διατροφικά στοιχεία πούδρας σολολάτας/κακάο

Συστατικά	Unit	Τιμή ανά 100 g	1 φλυτζ = 86.0g	1 κουτ.γλ. = 5.4g
Water	g	3.00	2.58	0.16
Energy	kcal	228	196	12
Energy	kJ	952	819	51
Protein	g	19.60	16.86	1.06
Total lipid (fat)	g	13.70	11.78	0.74
Ash	g	5.80	4.99	0.31
Carbohydrate, by difference	g	57.90	49.79	3.13
Fiber, total dietary	g	37.0	31.8	2.0
Sugars, total	g	1.75	1.50	0.09
Minerals
Calcium, Ca	mg	128	110	7
Iron, Fe	mg	13.86	11.92	0.75
Magnesium, Mg	mg	499	429	27
Phosphorus, P	mg	734	631	40
Potassium, K	mg	1524	1311	82
Sodium, Na	mg	21	18	1
Zinc, Zn	mg	6.81	5.86	0.37
Copper, Cu	mg	3.788	3.258	0.205
Manganese, Mn	mg	3.837	3.300	0.207
Selenium, Se	µg	14.3	12.3	0.8
Vitamins
Vitamin C, total ascorbic acid	mg	0.0	0.0	0.0
Thiamin	mg	0.078	0.067	0.004
Riboflavin	mg	0.241	0.207	0.013
Niacin	mg	2.185	1.879	0.118
Pantothenic acid	mg	0.254	0.218	0.014
Vitamin B-6	mg	0.118	0.101	0.006
Folate, total	µg	32	28	2
Folic acid	µg	0	0	0
Folate, food	µg	32	28	2
Folate, DFE	µg	32	28	2
Choline, total	mg	12.0	10.3	0.6
Vitamin B-12	µg	0.00	0.00	0.00
Vitamin B-12, added	µg	0.00	0.00	0.00
Vitamin A, RAE	µg	0	0	0
Retinol	µg	0	0	0
Carotene, beta	µg	0	0	0
Carotene, alpha	µg	0	0	0
Cryptoxanthin, beta	µg	0	0	0
Vitamin A, IU	IU	0	0	0
Lycopene	µg	0	0	0
Lutein + zeaxanthin	µg	38	33	2
Vitamin E (alpha-tocopherol)	mg	0.10	0.09	0.01
Vitamin E, added	mg	0.00	0.00	0.00
Vitamin D (D2 + D3)	µg	0.0	0.0	0.0
Vitamin D	IU	0	0	0
Vitamin K (phylloquinone)	µg	2.5	2.1	0.1
Lipids
Fatty acids, total saturated	g	8.070	6.940	0.436
4:0	g	0.000	0.000	0.000
6:0	g	0.000	0.000	0.000
8:0	g	0.000	0.000	0.000
10:0	g	0.000	0.000	0.000
12:0	g	0.000	0.000	0.000
14:0	g	0.020	0.017	0.001
16:0	g	3.690	3.173	0.199
18:0	g	4.250	3.655	0.230
Fatty acids, total monounsaturated	g	4.570	3.930	0.247
16:1 undifferentiated	g	0.000	0.000	0.000
18:1 undifferentiated	g	4.570	3.930	0.247
20:1	g	0.000	0.000	0.000
22:1 undifferentiated	g	0.000	0.000	0.000
Fatty acids, total polyunsaturated	g	0.440	0.378	0.024
18:2 undifferentiated	g	0.440	0.378	0.024
18:3 undifferentiated	g	0.000	0.000	0.000
18:4	g	0.000	0.000	0.000
20:4 undifferentiated	g	0.000	0.000	0.000
20:5 n-3 (EPA)	g	0.000	0.000	0.000
22:5 n-3 (DPA)	g	0.000	0.000	0.000
22:6 n-3 (DHA)	g	0.000	0.000	0.000
Cholesterol	mg	0	0	0
Amino Acids
Tryptophan	g	0.293	0.252	0.016
Threonine	g	0.776	0.667	0.042
Isoleucine	g	0.760	0.654	0.041
Leucine	g	1.189	1.023	0.064
Lysine	g	0.983	0.845	0.053
Methionine	g	0.202	0.174	0.011
Cystine	g	0.239	0.206	0.013
Phenylalanine	g	0.941	0.809	0.051
Tyrosine	g	0.735	0.632	0.040
Valine	g	1.177	1.012	0.064
Arginine	g	1.111	0.955	0.060
Histidine	g	0.339	0.292	0.018
Alanine	g	0.904	0.777	0.049
Aspartic acid	g	1.953	1.680	0.105
Glutamic acid	g	2.948	2.535	0.159
Glycine	g	0.879	0.756	0.047
Proline	g	0.838	0.721	0.045
Serine	g	0.846	0.728	0.046
Other
Alcohol, ethyl	g	0.0	0.0	0.0
Caffeine	mg	230	198	12
Theobromine	mg	2057	1769	111
Flavonoids
Flavan-3-ols
(+)-Catechin	mg	64.8	55.7	3.5
(-)-Epicatechin	mg	196.4	168.9	10.6
Flavonols
Quercetin	mg	10.0	8.6	0.5
Proanthocyanidin
Proanthocyanidin dimers	mg	277.1	238.3	15.0
Proanthocyanidin trimers	mg	195.7	168.3	10.6
Proanthocyanidin 4-6mers	mg	419.1	360.4	22.6
Proanthocyanidin 7-10mers	mg	925.2	795.7	50.0
Proanthocyanidin polymers (>10mers)	mg	2435.1	2094.2	131.5

Πηγή : USDA National Nutrient Database for Standard Reference