Η ιστορία ενός καρπού 4.000 ετών
Το κακάο είναι ο ξηρός και μερικώς ζυμωμένος λιπαρός σπόρος του κακαόδεντρου από το οποίο γίνεται η σοκολάτα. Η επιστημονική ονομάσια του δέντρου είναι Theobroma cacao[1] , το όνομα του το συναντάμε σαν cocoa (/ˈkoʊ.koʊ/), and cacao (/kəˈkaʊ/), ισπανικής προέλευσης που με την σειρά τους προέρχονται από τους Nahuatl και την λέξη cacahuatl.[3][4] και μεταφράζονται ως θεός και βρώση, δηλαδή το “φαγητό των θεών”. Οι Αζτέκοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους σπόρους του κακάο στη διατροφή τους και για να κατασκευάσουν σοκολάτα. Λάτρευαν το δέντρο του κακάο και το θεωρούσαν ως πηγή δύναμης και πλούτου. Μάλιστα χρησιμοποιούσαν τους σπόρους του κακάο σαν μια μορφή νομίσματος.
Το κακαόδεντρο φύεται στις αμαζονικές πεδιάδες και πρωτοκαλλιεργήθηκε από τους Ολμέκους και τους Mocayas (Μεξικό και Κεντρική Αμερική). Πριν από 4.000 χρόνια τον κατανάλωναν όλοι οι προ-Κολομβιανοί πολιτισμοί του Yucatán, μεταξύ αυτών και οι Mayans, με πολλές αρχαιολογικές ενδείξεις να οδηγούν στην χρήση του μέχρι και τους Ολμέκους. Πλέον φύεται άγριο στους πρόποδες των Άνδεων, στις πεδιάδες γύρω από τον Αμαζόνιο και τον Ορινόκο στης νοτίου Αμερικής, στην Κολομβία και την Βενεζουέλα.
Ποκιλίες
Υπάρχουν τρεις κύριες ποκιλίες του κακαόδεντρου είναι οι, Forastero, Criollo και Trinitario. Η πρώτη είναι και εκείνη που ευρέως καλλιεργείται και χρησιμοποιείται για την παρασκευή της σκόνης κακάο σε ποσοστό 80-90% της παγκόσμιας παραγωγης. Οι καρποί κακάου της ποικιλίας Criollo είναι ιδιέταιρα σπάνιοι και θεωρούνται πολύ ιδιαίτεροι μιας και προσφέρονται σαν ακριβό ντελικατέσεν.[14][15]
Συχνά πωλείται ως σκόνη κακάο, μια ξηρή σκόνη που γίνεται με την άλεση των σπόρων κακάο και την αφαίρεση του βούτυρου κακάο από τα σκούρα καφέ , πικρά στερεά κομμάτια. Το ίδιο το κακάο έχει μια εξαιρετικά πικρή γεύση. Υπάρχει άφθονο κακάο στην τροπική Αφρική. Αυτό συλλέγεται και στέλνεται σε άλλες χώρες για να το επεξεργαστούν.
Το κακάο φαίνεται να είναι αφέψημα με ευεργετικές συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου. Σημαντικός αριθμός επιστημονικών μελετών παρουσιάζουν το κακάο να περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις φλαβονοειδών και προκυανιδινών, συστατικά που έχουν αντιοξειδωτική δράση, παρεμποδίζοντας την οξειδωτική δράση των ελεύθερων ριζών και προστατεύουν έτσι από τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες και τη γήρανση. Ωστόσο έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζει δυσμενώς τη λειτουργία του ήπατος.
Διατροφικά στοιχεία πούδρας σολολάτας/κακάο
| Συστατικά | Unit | Τιμή ανά 100 g | 1 φλυτζ = 86.0g | 1 κουτ.γλ. = 5.4g |
| Water | g | 3.00 | 2.58 | 0.16 |
| Energy | kcal | 228 | 196 | 12 |
| Energy | kJ | 952 | 819 | 51 |
| Protein | g | 19.60 | 16.86 | 1.06 |
| Total lipid (fat) | g | 13.70 | 11.78 | 0.74 |
| Ash | g | 5.80 | 4.99 | 0.31 |
| Carbohydrate, by difference | g | 57.90 | 49.79 | 3.13 |
| Fiber, total dietary | g | 37.0 | 31.8 | 2.0 |
| Sugars, total | g | 1.75 | 1.50 | 0.09 |
| Minerals | ||||
| Calcium, Ca | mg | 128 | 110 | 7 |
| Iron, Fe | mg | 13.86 | 11.92 | 0.75 |
| Magnesium, Mg | mg | 499 | 429 | 27 |
| Phosphorus, P | mg | 734 | 631 | 40 |
| Potassium, K | mg | 1524 | 1311 | 82 |
| Sodium, Na | mg | 21 | 18 | 1 |
| Zinc, Zn | mg | 6.81 | 5.86 | 0.37 |
| Copper, Cu | mg | 3.788 | 3.258 | 0.205 |
| Manganese, Mn | mg | 3.837 | 3.300 | 0.207 |
| Selenium, Se | µg | 14.3 | 12.3 | 0.8 |
| Vitamins | ||||
| Vitamin C, total ascorbic acid | mg | 0.0 | 0.0 | 0.0 |
| Thiamin | mg | 0.078 | 0.067 | 0.004 |
| Riboflavin | mg | 0.241 | 0.207 | 0.013 |
| Niacin | mg | 2.185 | 1.879 | 0.118 |
| Pantothenic acid | mg | 0.254 | 0.218 | 0.014 |
| Vitamin B-6 | mg | 0.118 | 0.101 | 0.006 |
| Folate, total | µg | 32 | 28 | 2 |
| Folic acid | µg | 0 | 0 | 0 |
| Folate, food | µg | 32 | 28 | 2 |
| Folate, DFE | µg | 32 | 28 | 2 |
| Choline, total | mg | 12.0 | 10.3 | 0.6 |
| Vitamin B-12 | µg | 0.00 | 0.00 | 0.00 |
| Vitamin B-12, added | µg | 0.00 | 0.00 | 0.00 |
| Vitamin A, RAE | µg | 0 | 0 | 0 |
| Retinol | µg | 0 | 0 | 0 |
| Carotene, beta | µg | 0 | 0 | 0 |
| Carotene, alpha | µg | 0 | 0 | 0 |
| Cryptoxanthin, beta | µg | 0 | 0 | 0 |
| Vitamin A, IU | IU | 0 | 0 | 0 |
| Lycopene | µg | 0 | 0 | 0 |
| Lutein + zeaxanthin | µg | 38 | 33 | 2 |
| Vitamin E (alpha-tocopherol) | mg | 0.10 | 0.09 | 0.01 |
| Vitamin E, added | mg | 0.00 | 0.00 | 0.00 |
| Vitamin D (D2 + D3) | µg | 0.0 | 0.0 | 0.0 |
| Vitamin D | IU | 0 | 0 | 0 |
| Vitamin K (phylloquinone) | µg | 2.5 | 2.1 | 0.1 |
| Lipids | ||||
| Fatty acids, total saturated | g | 8.070 | 6.940 | 0.436 |
| 4:0 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 6:0 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 8:0 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 10:0 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 12:0 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 14:0 | g | 0.020 | 0.017 | 0.001 |
| 16:0 | g | 3.690 | 3.173 | 0.199 |
| 18:0 | g | 4.250 | 3.655 | 0.230 |
| Fatty acids, total monounsaturated | g | 4.570 | 3.930 | 0.247 |
| 16:1 undifferentiated | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 18:1 undifferentiated | g | 4.570 | 3.930 | 0.247 |
| 20:1 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 22:1 undifferentiated | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| Fatty acids, total polyunsaturated | g | 0.440 | 0.378 | 0.024 |
| 18:2 undifferentiated | g | 0.440 | 0.378 | 0.024 |
| 18:3 undifferentiated | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 18:4 | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 20:4 undifferentiated | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 20:5 n-3 (EPA) | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 22:5 n-3 (DPA) | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| 22:6 n-3 (DHA) | g | 0.000 | 0.000 | 0.000 |
| Cholesterol | mg | 0 | 0 | 0 |
| Amino Acids | ||||
| Tryptophan | g | 0.293 | 0.252 | 0.016 |
| Threonine | g | 0.776 | 0.667 | 0.042 |
| Isoleucine | g | 0.760 | 0.654 | 0.041 |
| Leucine | g | 1.189 | 1.023 | 0.064 |
| Lysine | g | 0.983 | 0.845 | 0.053 |
| Methionine | g | 0.202 | 0.174 | 0.011 |
| Cystine | g | 0.239 | 0.206 | 0.013 |
| Phenylalanine | g | 0.941 | 0.809 | 0.051 |
| Tyrosine | g | 0.735 | 0.632 | 0.040 |
| Valine | g | 1.177 | 1.012 | 0.064 |
| Arginine | g | 1.111 | 0.955 | 0.060 |
| Histidine | g | 0.339 | 0.292 | 0.018 |
| Alanine | g | 0.904 | 0.777 | 0.049 |
| Aspartic acid | g | 1.953 | 1.680 | 0.105 |
| Glutamic acid | g | 2.948 | 2.535 | 0.159 |
| Glycine | g | 0.879 | 0.756 | 0.047 |
| Proline | g | 0.838 | 0.721 | 0.045 |
| Serine | g | 0.846 | 0.728 | 0.046 |
| Other | ||||
| Alcohol, ethyl | g | 0.0 | 0.0 | 0.0 |
| Caffeine | mg | 230 | 198 | 12 |
| Theobromine | mg | 2057 | 1769 | 111 |
| Flavonoids | ||||
| Flavan-3-ols | ||||
| (+)-Catechin | mg | 64.8 | 55.7 | 3.5 |
| (-)-Epicatechin | mg | 196.4 | 168.9 | 10.6 |
| Flavonols | ||||
| Quercetin | mg | 10.0 | 8.6 | 0.5 |
| Proanthocyanidin | ||||
| Proanthocyanidin dimers | mg | 277.1 | 238.3 | 15.0 |
| Proanthocyanidin trimers | mg | 195.7 | 168.3 | 10.6 |
| Proanthocyanidin 4-6mers | mg | 419.1 | 360.4 | 22.6 |
| Proanthocyanidin 7-10mers | mg | 925.2 | 795.7 | 50.0 |
| Proanthocyanidin polymers (>10mers) | mg | 2435.1 | 2094.2 | 131.5 |
